Psikoloji, insan davranışlarını inceleyen bir bilimdir, insan merak eden, öğrenme ihtiyacında olan bir varlıktır; hem kendini hem de kendi dışındaki dünyayı anlamak ister. Elde ettiği bilgiler de onun çevresine uyumunu kolaylaştırır.
Psikoloji, psyche (nefes, ruh, zihin) ve logos (düzenli söz, bilgi) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Kelime anlamı "ruh bilgisi" dir. Ancak değişik tanımlar verilmesine rağmen o, en genel anlamda "organizmanın davranışlarını inceleyen pozitif bir bilimdir".
Tanımda geçen kavramları kısaca açıklayacağım.
*Organizma: Geniş anlamıyla her türlü canlıdır. Psikolojinin organizma teriminden anladığı hayvan ve insandır. Psikolojinin asıl amacı insanı incelemektir. Bazı nedenlerle; (deney aracı olarak. İnsan davranışlarıyla karşılaştırmak amacıyla) hayvanlar da psikolojinin konusu olmuştur.
*Davranış: Organizmanın doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilen tüm etkinlikleridir. Yürümek, koşmak, ağlamak, gülmek, yemek, içmek, bisiklete binmek, saz çalmak, konuşmak gibi eylemler birer davranıştır. Bu davranışlar doğrudan doğruya gözlenebilir. Rüya görmek, öğrenmek, hayal kurmak, düşünmek, duygulanmak gibi bazı davranışlar da dolaylı olarak gözlenebilir. Rüyanın anlatılması, düşüncenin konuşmayla açıklanması gibi.
İşte "bu davranıştır" dediğimiz; insanların yapıp-etmeleri, davranışın gözlenebilir yanıdır. Davranışın ortaya çıkması için insanın zihninden bir şeylerin (düşünme, problem çözme, duygulanma, anlama, algılama v.b) geçmesi gerekir. İşte bu işlemlere zihinsel oluşumlaradı verilir.
*Bilim: Belirli bir alanda bilimsel yöntemlerle yapılan çalışmalar sonucu elde edilen organize bilgiler kümesi, düzenli bilgiler elde etme sürecidir. Tanımda belirtildiği gibi bilim sadece olmuş bitmiş bilgiler yığını değil, aynı zamanda devam eden çalışmaları da içerir.
BİLGİ: Suje-obje ilişkisinin sonucudur.
SÜJE: Bilen varlık. Yani bilgi ilişkisindeki insan.
OBJE: Bilginin konusu olabilen herşey.
Belirli alanda elde edilen her bilgi, bilim değildir. Bilgilerin bilim olabilmeleri için bazı koşullara uygun olması gerekir.
* Her bilimin kendine has bir konusu vardır.
* Her bilim bilimsel yöntemlerle araştırmasını gerçekleştirir.
* Bilim, objektiftir. Elde edilen bilgiler, başka araştırmacılar tarafından test edildiğinde de aynı sonuca varılır.
* Bilim, olayların neden - sonuç ilişkisini araştırır.
* Bilim genellemelere varmayı amaçlar. Bu genellemeler, bilimsel yasa veya bilimsel teori olarak ifade edilirler.
Fizik, kimya, Biyoloji, psikoloji, sosyoloji gibi olgulara dayanan, olguları deneysel yöntemlerle açıklayan bilimlere pozitif bilim denir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder